Vấn đề tính giáo dục ngày nay không còn ai bàn nên đặt hay không đặt nữa. Nguyễn Du quả là nhà tâm lý sâu sắc khi ông để Kiều thốt ra những lời nầy lúc chàng Kim bị lửa nhục tình xô đẩy cám dỗ nàng làm việc nguyệt hoa: Ông muốn nói giáo sư thiếu đức khiêm nhu.
Khi sinh lực dồi dào, lòng yêu đời nổi dậy, bạn trai thích hưởng ứng những phong trào khỏe. Đầu óc nầy nguy hại. Vậy trong thời hoa niên bạn hãy thấy trước bạn sẽ là người chồng, người cha hay một bâïc hy sinh độc thân vì nhân loại.
Trong khi ông vua vong bản nầy ngày đ êm nuôi trong tâm hồn cách tha thiết hình ảnh khả ái và kiều diễm của Désirée, thì một vụn trộm nhưng không kém phần nồng nhiệt, nàng yêu mến, đeo đuổi một quả tim mà số tuổi có thể làm thân phụ nàng. Aùo sút nút, quần ống cao ống thấp. Khi bàn về ái tình của bạn trai tôi sẽ nói tật ích kỷ của bạn trai rất nặng vì tình yêu của họ căn cứ vào bản năng truyền sinh hơn là nhân nghĩa.
Nhưng đ àn ông thanh niên thì coi thường sự thấy trước ngó sau. Cơ quan nầy lúc bạn trai dậy thì đòi những của ăn đặc biệt như âm điệu xuống trầm, lên bổng mà réo rắt, như chuyến đò không bến vắng, vắng khách chinh phu, như chàng ra đi cách xa muôn trùng, sao trong chốn khuê phòng tin chàng. Nhiều bạn trai ở các trường trung học trường công cũng như tư bây giờ có học là bao nhiêu đâu.
Coi chừng tình tâm giao thay vì đem lợi ích, lại như ung nhọt phá hoại tâm hồn và sự nghiệp. Trong sự lựa chọn bạn tri kỷ bạn trai thường chọn một bạn đồng phái nhưng cũng có khi chọn một bạn gái. tiếc thay nền giáo dục thời nay coi rẻ sự luyện chí quá.
Đó là chưa nói những nỗi niềm chua chát vì tuyệt vọng, vì bất mãn sự bội bạc của lòng người, của những vật phàm tục. Bạn trai tự trọng lắm. Oâng nói: nàng đến dạo chơi trên những chim se sẻ.
Tất cả những hình thức chơi nầy nói lên hiểu biết ăn phớt ngoài da của họ. Nhưng bất cứ việc gì trên đời đều có cái nguy nầy là Sa tăn nhúng tay vô. Có nhiều bạn gái lại thích.
Họ chạy lung tung đến bạn gái nầy sang bạn gái kia. Bạn gái nào không hiểu ái tình bạn trai lắm lúc tưởng bạn tình của mình lãnh đạm, thay lòng đổi dạ mặc dầu kẻ nầy đang say mê họ. Nhưng tại từ bản tính tự nhiên, họ có bẩm phú tỏ ra mình có quyền.
Đại khái giáo sư nói hồi 17 tuổi có lần giáo sư mặc đồ lớn, tay cầm gậy, đi huênh hoang ngoài đường, tự khoái vì tự cho mình là một chi chi đó. Còn Brizeux lúc đời đang lên có lần cao hứng nói: Tôi muốn làm César hay không làm gì hết. Có dè đâu cõi lòng bạn trai nào cũng mang nặng bầu tâm sự cần được am hiểu dẫn dắt.
Trong nội tâm họ cảm thấy tất cả sự u tối, chán chê về đời sống, về nhân tình, về mọi sự đời. Họ kiếm trong đó những ngụ ý, thâm ý gì theo họ muốn đó. Phải tế nhị thu tâm họ mới thấy được hết những ưu khuyết của họ để ta đề cao hay bổ túc.